Ιστορείν/Historein 10 (2010) - Η Ιστορία ανάμεσα στον αναστοχασμό και την κριτική

Στον επετειακό 10^ο τόμο του το περιοδικό Ιστορείν/Historein φιλοξενεί μια πλειάδα διεθνώς αναγνωρισμένων ιστορικών αλλά και ειδικών από άλλες ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, οι οποίοι εστιάζουν στο θέμα «Η Ιστορία ανάμεσα στον αναστοχασμό και την κριτική». Τι σημαίνει «κριτική» στην ιστοριογραφία; Πού ασκείται; Στα «λάθη» που επισημαίνει ο ένας ιστορικός στον άλλο; Στους μύθους και στις γενικές ιδέες που ‘επισκιάζουν’ την θέαση της ιστορίας; Στις κατηγορίες και τις έννοιες με τις οποίες αντιλαμβανόμαστε το παρελθόν; Ποια είναι η ιστορία της κριτικής λειτουργίας της ιστοριογραφίας; Πώς ασκείται η κριτική αυτή στα διαφορετικά πεδία που συγκροτούν την ιστοριογραφία; Πώς σχετίζεται η κριτική με την ανάδυση νέων υποκειμένων και νέων αναγκών, με την αλλαγή του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και την ιστορία, με τη διαδοχή και τη δημιουργία νέων επιστημονικών παραδειγμάτων; Πώς σχετίζεται η ιστορική κριτική με την κοινωνική αλλαγή;

Με άξονα τις θεωρητικές αναζητήσεις των τελευταίων δεκαετιών, οι συμβολές ανατέμνουν τις αναστοχαστικές διαδικασίες στο χώρο των ιστορικών σπουδών και αξιολογούν τις θεματικές, τις κατευθύνσεις και τα πεδία έρευνας που προτάθηκαν. Τα θέματα του τόμου:

• Η ιστορική κριτική στο παρελθόν
• Η σχέση της κριτικής με τις φιλοσοφίες της ιστορίας
• Οι επιπτώσεις της αναστοχαστικής διαδικασίας στην ιστορία:
  • μετα-αποικιακή θεωρία και κριτική
  • φεμινιστική κριτική και θεωρία των έμφυλων σχέσεων
  • κριτικές προσεγγίσεις για την κατασκευή του ιστορικού χωροχρόνου
• Η κριτική στο «ουμανιστικό παράδειγμα» και η δυνατότητα διαμόρφωσης «μετα-ουμανιστικών» επιστημονικών κλάδων
• Η κριτική ιστορία στο σύγχρονο πολιτισμικό τοπίο και στο περιβάλλον των νέων μέσων επικοινωνίας
• Οι σύγχρονες χρήσεις και αναπαραστάσεις του παρελθόντος
• Οι δυνατότητες μιας δυναμικής κριτικής ιστορίας σήμερα

Ο αναπροσδιορισμός της ιστορικής γνώσης και της ιστορικής κουλτούρας στις παρούσες κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες, η διερεύνηση του «μέλλοντος του παρελθόντος» αλλά και η ανάδειξη μιας κριτικής ιστορίας αποτελούν κεντρικά θέματα του τόμου. Γράφουν οι Hayden White, Edward Wang, Diana Mishkova, Kalle Pihlainen, Ewa Domanska, J.D.Braw, Sanjay Seth, Servanne Jollivet, Daho Djerbal, Κώστας Γαγανάκης, Ποθητή Χαντζαρούλα, Αλεξάνδρα Λιανέρη, Αντώνης Λιάκος. Περιλαμβάνεται μια μεγάλη συνέντευξη της Julia Kristeva στην Αθηνά Αθανασίου και στην Έλενα Τζελέπη, ενώ την επιμέλεια του τόμου έχει η Έφη Γαζή. Ο τόμος συμπληρώνεται με μια πλούσια ενότητα με βιβλιοκρισίες ελληνικών και ξενόγλωσσων πρόσφατων μελετών.