Πρώτο σημείο. Η κρίση στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι η αντιμετώπιση της εκπαίδευσης και γενικότερα της γνώσης άλλαξε παράδειγμα. Θα αναφερθώ στην έννοια της «κοινωνίας της γνώσης», στα συμφαζόμενα και στα συνεπαγόμενά της για τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες. Από την άλλη πλευρά οι επιστήμες αυτές, επίσης άλλαξαν παράδειγμα, η έννοια του ανθρωπισμού και κατά συνέπεια των ανθρωπιστικών επιστημών δέχτηκε μεγάλη κριτική (cultural studies, feminism, post-stracturalism, post-colonialism), αλλά οι επιστήμες αυτές δεν βρήκαν ένα νέο ρόλο. Λειτούργησαν δηλαδή μέσα σε ένα πολιτισμικά «κινηματικό» πλαίσιο, και λειτούργησαν όσο αυτό το πλαίσιο μπορούσε να υπάρχει. Έμειναν όμως χωρίς επαρκή λόγο και εκκρεμείς στη νέα εποχή η οποία θεωρεί ότι η γνώση αποτελεί ένα οικονομικό μέγεθος το οποίο δημιουργεί πλούτο και ανάπτυξη, και το οποίο, όπως όλα τα οικονομικά μεγέθη, γίνεται αντικείμενο ρύθμισης από την αγορά. Ποιές στρατηγικές πρέπει να χρησιμοποιήσουμε;
Το δεύτερο σημείο αφορά την ελληνική εμπειρία της εκπαίδευσης. Έχουμε εγκλωβιστεί σε ένα αμυντικό πλαίσιο, το οποίο υπονομεύει όχι μόνο την ανανέωση των ίδιων των ανθρωπιστικών επιστημών, αλλά και την αξιοπιστία των εντός, έναντι των εκτός πανεπιστημίου. Αποθανέτω λοιπόν η ψυχή μας μετά των αλλοφύλων;
Τέλος το τρίτο σημείο που θα με απασχολήσει είναι το μοντέλο της αλλαγής. Από την εποχή του Διαφωτισμού είχε βάση την αυτονομία και την ικανότητα των υποκειμένων να αυτοβελτιωθούν. Τώρα, σε μεγάλη έκταση το μοντέλο αυτό είναι ετερονομικό. (Τότε η ετερονομία αφορούσε το subaltern υποκείμενο. Τώρα αφορά το σύνολο της κοινωνίας). Το επιχείρημα: Τα υποκείμενα δεν είναι δυνατό να βελτιωθούν τα ίδια, κυριαρχεί η εντροπία, άρα η πηγή ανανέωσης δεν μπορεί παρά να είναι εξωτερική. Πρόκειται για μια λογική που κυριαρχεί τόσο σε ευρύτερα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα, όσο και στις λειτουργίες των επιστημονικών κοινοτήτων και των θεσμών τους (λ.χ. εξωτερική αξιολήγηση). Τα ζητήματα αυτά χρειάζεται κατά τη γνώμη μου να τα κρίνουμε και θεωρητικά και μέσα από την καθημερινή εμπειρία στο πανεπιστήμιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου