Ημερίδα 13/11 - Αθηνά Αθανασίου (Περίληψη)

Υποστηρίζω ότι το υπό σχεδίαση πανεπιστήμιο δεν αποτελεί τομή ως προς το «παραδειγματικό», Humboldtian, πανεπιστήμιο· αποτελεί, αντίθετα, μια στρατηγική αναδιατύπωσή του, με γνώμονα τη νεοφιλελεύθερη κυβερνητικότητα και με άξονα το συνδυασμό κρατικού ελέγχου και επιχειρησιακής εμπορευματοποίησης.

Σε ένα πλαίσιο οιονεί ευγονικής καταμέτρησης της «απήχησης» (impact), που απαιτεί και αναγνωρίζει λίγους, καθαρούς και προσοδοφόρους ακαδημαϊκούς κλάδους, και στο οποίο δεσπόζουν οι όροι της ανταγωνιστικής ποσοτικοποίησης και της τυποποιημένης εφαρμοσιμότητας, ιδιαίτερα οι ανθρωπιστικές και οι κοινωνικές σπουδές περιπίπτουν σε μια κατάσταση διαρκώς διακυβευόμενης και αμφίβολης «βιωσιμότητας». 

Έτσι, μετατρέπονται σε αυτό εναντίον του οποίου αγωνίζονται για δεκαετίες οι πρωτοπορίες των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών: νοσταλγικά και κλασικιστικά τεκμήρια ενός μακρινού παρελθόντος -σεβαστού μεν αλλά ξεπερασμένου, συμπαθούς πλην όμως κορεσμένου: μια περιττή πολυτέλεια. Ποια αδιάφορη μετρησιμότητα και ποιοι «δείκτες ποιότητες» (που, ειρωνικά, είναι αυστηρά ποσοτικοί) μπορούν να εκτιμήσουν πόσο «χρήσιμο» είναι ένα μάθημα για τον Χέγκελ σε ένα Τμήμα Φιλοσοφίας ή ένα μάθημα για το φύλο σε ένα Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας;

Σε αυτές τις συνθήκες, το πανεπιστήμιο καλείται σήμερα να αναλάβει μια ιστορική ευθύνη: να απαγκιστρωθεί από τη θεολογική, ουμανιστική του κληρονομιά, χωρίς να παραδοθεί άνευ όρων στους όρους μιας άλλης αυθεντίας -της επιχειρησιακής λογικής και του λαϊκισμού της αγοράς. Αν όμως οι αυτοματισμοί της αγοράς μετατρέπονται ολοένα και περισσότερο σε αυτό που ο Πιέρ Μπουρντιέ ονόμαζε «αυτοματισμούς της κοινής λογικής», το πανεπιστήμιο καλείται να αντισταθεί στη μετατροπή του σε think tank της αγοράς, και να διεκδικήσει έναν χώρο ενεργούς αντιπαράθεσης με αυτήν την ηγεμονική «κοινοτοπία».