Ημερίδα 13/11 - Κώστας Γαβρόγλου (Περίληψη)

Οι διεργασίες υπονόμευσης των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών έχουν ως βασικό φορέα την λογική της αξιολόγησης όπως αυτή έχει διαμορφωθεί μέσα από τις διαδικασίες αξιολόγησης των φυσικών επιστημών: την κυριαρχία της ποσοτικοποίησης και της αντίληψης για την «αντικειμενικότητα των αριθμών.» Ο συγκεκριμένος τρόπος αξιολόγησης μετατρέπει τα πάντα σε αριθμούς. Στην κυρίαρχη κουλτούρα οι αριθμοί περιβάλλονται με κύρος και μπορούν να χρησιμοποιηθούν με απεριόριστη αυθαιρεσία. Με άλλα λόγια, η εκάστοτε εξουσία χρησιμοποιεί τους αριθμούς κατά το δοκούν, και επειδή οι αριθμοί αποτυπώνουν “αντικειμενικά” τα πράγματα, όποιος ελέγχει την χρήση τους αποκτά κύρος. Και, ταυτοχρόνως, η αυθαίρετη χρήση τους κατασκευάζει τις αλήθειες που βολεύουν την εκάστοτε εξουσία.

Οι ανακατατάξεις εξουσιών που γίνονται τα τελευταία χρόνια και αφορούν την διαχείριση της γνώσης, οδηγούν στην υπόθεση ότι όποιοι ελέγχουν το εργαλείο της αξιολόγησης ελέγχουν και τα πανεπιστήμια. Διεθνώς όλοι υποκλίνονται στην λίστα της Σανγκάης και όσοι την διαχειρίζονται έχουν αποκτήσει τεράστια εξουσία πάνω στα πανεπιστήμια –και ας υπάρχουν τεκμηριωμένες κριτικές από τεχνοκράτες για τον τρόπο που συντάσσεται η λίστα αυτή. Και δεν ισχύει μόνο για τα πανεπιστήμια αυτή η κατάσταση.

Ποιος θα φανταζόταν κάποια χρόνια πριν ότι οι “οίκοι αξιολόγησης” θα είχαν την δύναμη που έχουν σήμερα στη χάραξη πολιτικής σε διάφορες χώρες; Ακόμη και διεθνείς οργανισμοί έχουν εκφράσει αντιρρήσεις για τον τρόπο λειτουργίας τους, τίποτα, όμως, δεν φαίνεται να εμποδίζει την περαιτέρω ενίσχυση της δύναμης των οίκων αξιολόγησης. Τελικά, βέβαια, δεν είναι καθόλου παράδοξη η πορεία τους, αφού οι λογής εξουσίες εδραιώνονται όχι με το κατά πόσο είναι αληθινά αυτά που λένε, αλλά με το ιδεολόγημα της αντικειμενικότητας: Να φαίνεται ότι αυτό που προβάλλει είναι αντικειμενικό. Και αυτό το εξασφαλίζουν οι αριθμοί, οι όλο και περισσότεροι αριθμοί, και το πλήθος των δεικτών.

            Στην παρουσίαση θα γίνει, επίσης, μία προσπάθεια να αναδειχθούν και οι διαφορετικές «επιδιώξεις» των διαφορετικών ομάδων στο εξωτερικό που έχουν συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο ενάντια στις ανθρωπιστικές επιστήμες: δεν είναι καθόλου σαφές ότι όλοι και όλες διεκδικούν τα ίδια πράγματα.